GƏDƏBƏY

Описание

Tarixi haqqinda - Gədəbəy rayonu azərbaycanin ən qədim insan yaşayiş məskənlərindən biridir.Ərazidə olan tarixi mədəniyyət abidələri eramizdan əvvəl 12-7-ci əsrləri əhatə edən Xocali-Gədəbəy mədəniyyətinin bir hissəsi kimi tariximizə daxil olmuşdur. XIX əsrin ortalarinda Gədəbəy rayonu ərazisində mis filizi yataqlari kəşf edilmiş və 1855-1856-ci illərdə yerli sahibkarlar tərəfindən misaritmə zavodu tikilmişdir.Daha sonra həmin zavod Almaniyanin “Simens” şirkəti tərəfindən alinaraq,1865-ci ildə yenidən qurulmuşdur.”Simens”şirkəti tərəfindən 1883-cü ildə Qalakənd misaritmə zavodu tikilmiş,1879-cu ildə Zaqavkaziyada ilk dəfə uzunluğu 28 km olan Gədəbəy-Qalakənd arasinda dəmir yolu çəkilmişdir.Bu dəmir yolunda 4 lokomotiv,33 vaqon hərəkət etmişdir.Bu gün də həmin yol ilə bağli salinmiş körpülər tarixi abidə kimi qalmaqdadir.1883-cü ildə Qalakənd kəndində Çar Rusiyasi Ərazisində ilk su elektrik stansiyasi tikilmiş Qalakənd misaritmə zavodunda elektroliz üsulu ilə mis əridilmişdir.Bu zaman Avtopanin mərkəzi şəhəri London,Paris,Sankt Peterburq şəhərlərində gerosin lampalarindan istifadə olunduğu halda,Gədəbəydə elektrik işigindan istifadə edilirdi. Həmin dövrdə alman alimləri tərəfindən Gədəbəy rayonu ərazisində arxeoloji qazinti işləri aparilmişdir.Arxeoloji qazintinin nəticələri Almaniyanin “Folker Şpis”elmi nəşriyyati tərəfindən “Qalakənd” adli elmi əsər şəklində Berlində çap edilmişdir.Əsər Berlin Dövlət muzeyində saxlanilir.